പ്രസവം
ആരോഗ്യത്തോടെയിരിക്കാന് യോഗ എന്നെ സഹായിച്ചു.
നയന കാന്തരാജ്
ഗര്ഭാവസ്ഥ ആനന്ദത്തിന്റെയും അതേ സമയം ഒരുപാട് ഉത്ക്കണ്ഠകളുടെയും കാലമാണ്. കുഞ്ഞിന് ഗുണപ്രദമാകുന്ന എല്ലാം ചെയ്യാന് ഗര്ഭകാലത്ത് സ്ത്രീ ആഗ്രഹിക്കും. അവളുടെ കുടുംബക്കാരും സുഹൃത്തുക്കളും കുഞ്ഞിന്റെ നന്മക്കുവേണ്ടിയുള്ള കാര്യങ്ങള് അവള്ക്ക് ഉപദേശിച്ചു കൊടുക്കാന് തുടങ്ങും. ചുറ്റുമുള്ള ആളുകളെല്ലാം അവള്ക്ക് അല്പം കൂടുതല് പരിഗണന കൊടുത്തു തുടങ്ങും. ബോധപൂര്വമോ അല്ലാതെയോ അവള് സ്വന്തം കാര്യത്തേക്കാള് കുഞ്ഞിന്റെ കാര്യം ശ്രദ്ധിച്ചു തുടങ്ങും. എന്റെ അനുഭവവും ഇതുപോലെ തന്നെയായിരുന്നു. എന്റെ ആദ്യത്തെ കുഞ്ഞിനെ ഗര്ഭം ധരിക്കുമ്പോള് ഞാനൊരു ബഹുരാഷ്ട്ര കമ്പനിയില് ജോലി ചെയ്യുകയായിരുന്നു. അക്കാലത്ത് ഞാന് യോഗ പഠിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. എന്നാല് യാത്ര ഒഴിവാക്കാനായി ഞാന് യോഗ പഠിപ്പിക്കുന്നതു നിര്ത്തി. ജീവിത ശൈലിയില് പെട്ടന്നു വന്ന വ്യതിയാനവും ജോലി സ്ഥലത്ത് കൂടുതലായി ഏറ്റെടുക്കേണ്ടി വന്ന ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളും മൂലം എനിക്ക് ഗര്ഭത്തിന്റെ ആദ്യമാസത്തില് തന്നെ ഹൈപ്പോതൈറോഡിസം ബാധിച്ചു. ഡോക്റ്റര് എനിക്കു മരുന്നു കുറിക്കുകയും ചെയ്തു.
ഗര്ഭിണിയായ സമയത്ത് എന്റെ ശരീരഭാരം അമ്പതു കിലോ ആയിരുന്നു. അടുത്ത ഏതാനും മാസങ്ങള്ക്കുള്ളില് അത് എഴുപത്തിയെട്ടു കിലോ ആയി വര്ദ്ധിച്ചു. അതുപോലെ രക്തസമ്മര്ദ്ദവും സുരക്ഷിതമായ അളവിനേക്കാള് ഒരുപാടു കൂടി. എന്റെ പ്രസവശേഷം അമ്മയേയും കുഞ്ഞിനെയും സന്ദര്ശിക്കാനായി വീട്ടില് വന്ന സുഹൃത്തുക്കളുടെയും ബന്ധുജനങ്ങളുടെയും പ്രധാനസംസാര വിഷയമായിരുന്നു എന്റെ വണ്ണം. ഞാന് വല്ലാതെ ആത്മവിശ്വാസം നഷ്ടപ്പെട്ട അവസ്ഥയിലായി. പ്രസവവേദന തുടങ്ങി ഒമ്പതു മണിക്കൂര് കഴിഞ്ഞിട്ടും പ്രസവം നടക്കാതെ വന്നപ്പോള് മറ്റു വഴിയില്ലാതെ ശസ്ത്രക്രിയ നടത്തിയാണ് കുട്ടിയെ എടുത്തത്. പ്രസവശസ്ത്രക്രിയ കഴിഞ്ഞ് വെറും രണ്ട് മാസം കഴിഞ്ഞപ്പോള് തന്നെ യോഗ ചെയ്യാനാരംഭിച്ചു. ഞാന് മനസ്സില് കണ്ട ലക്ഷ്യത്തിലേക്ക്, ആരോഗ്യകരമായ മാര്ഗത്തിലൂടെ എത്തിച്ചേരാന് ആയിരുന്നു എന്റെ ശ്രമം. എനിക്ക് അതിനു കഴിയും എന്നത് മറ്റുള്ളവരെയും എന്നെ തന്നെയും ബോദ്ധ്യപ്പെടുത്തുക എന്നത് എന്റെ ആവശ്യമായിരുന്നു. എന്റെ മകന് ഒരു വയസ്സ് ആയപ്പോഴേക്കും എന്റെ തൈറോയ്ഡിന്റെ അളവ് സാധാരണ നിലയിലായിരുന്നു. ഞാന് മരുന്നു കഴിക്കുന്നതു നിര്ത്തി. ഗര്ഭകാലത്ത് വര്ദ്ധിച്ച ശരീരഭാരം കുറെ കുറയുകയും ചെയ്തു.
ഞാന് രണ്ടാമത്തെ കുട്ടിയെ ഗര്ഭം ധരിച്ച സമയത്ത് യോഗ മുഴുവന് സമയതൊഴിലായി ഞാന് സ്വീകരിച്ചു. ഇക്കാലത്ത് ഞാന് പരിപൂര്ണ്ണ ആരോഗ്യവതിയായിരുന്നു. തൈറോയ്ഡ് പ്രശ്നമില്ല, രക്തസമ്മര്ദ്ദമില്ല, അമിതമായി തടിക്കുന്ന പ്രശ്നമില്ല. വളരെ സുഗമമായി നീങ്ങിയ കാലഘട്ടമായിരുന്നു അത്. പ്രസവം കഴിഞ്ഞ് എട്ടു ആഴ്ചകള് കഴിഞ്ഞപ്പോള് ഞാന് യോഗ ക്ളാസുകള് പുനരാരംഭിച്ചു.
സമ്മര്ദ്ദത്തെ എങ്ങനെ കൈകാര്യം ചെയ്യാം?
ജീവിതത്തിന്റെ ഒരു സ്വാഭാവിക ദശയായി ഗര്ഭത്തെ കാണാന് പല സ്ത്രീകള്ക്കും കഴിയാറില്ല. മറിച്ച് ഒരു രോഗാവസ്ഥയായിട്ടാണ് അവര് ഇതിനെ കാണുന്നത്. മാനസിക സമ്മര്ദ്ദമാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന കാരണം. ഗര്ഭിണിയായിരിക്കുന്ന ഒമ്പതുമാസം മാനസികസമ്മര്ദ്ദത്തിന് വഴിയൊരുക്കുന്ന സാധാരണമായ ചില ചിന്തകളും ശാരീരിക പ്രവര്ത്തനങ്ങളും താഴെ ചേര്ക്കുന്നു.
ആദ്യത്തെ മൂന്നുമാസം
ശാരീരിക ബുദ്ധിമുട്ടുകള് (ഓക്കാനം, ക്ഷീണം, പ്രഭാതത്തിലെ അസ്വസ്ഥതകള്, തലകറക്കം മുതലായവ). താന് ഗര്ഭിണിയാണെന്ന് സ്വയം അംഗീകരിക്കാനും അതനുസരിച്ച് സ്വന്തം ശാരീരിക ചലനങ്ങള് അല്പം സാവധാനത്തിലാക്കാനും ജീവിത ശൈലിയില് വ്യത്യാസം വരുത്താനും സ്ത്രീക്ക് കുറച്ച് സമയം വേണ്ടി വന്നേക്കാം. ആദ്യമായി ഗര്ഭിണിയാകുന്നവര്ക്ക് ഗര്ഭത്തെക്കുറിച്ചും പ്രസവത്തെക്കുറിച്ചും ഉത്ക്കണ്ഠകളുണ്ടാകാം.
നാലു മുതല് ആറുമാസം വരെ
നടുവേദനയും ഭ്രൂണത്തിന് എന്തെങ്കിലും തകരാറുകള് ഉണ്ടാകുമോ എന്ന ഉത്ക്കണ്ഠയും
ഏഴു മുതല് ഒമ്പതാം മാസം വരെ
നടുവേദന, കൈകാലുകളില് നീര്, നെഞ്ചിടിപ്പ്, പ്രസവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഉത്ക്കണ്ഠ
സന്തോഷമുള്ള അമ്മയും സന്തോഷമുള്ള കുഞ്ഞും
ഗര്ഭിണി ആയിരിക്കുമ്പോള് കുടുംബത്തില് വൈകാരികമായും ശാരീരികമായും സഹായം ലഭിക്കുക സ്ത്രീയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം പ്രധാനമാണ്. ആദ്യമൂന്നു മാസം ചില ഗര്ഭിണികള്ക്ക എപ്പോഴും ഓക്കാനവും അതോടൊപ്പം ക്ഷീണവും തളര്ച്ചയും അനുഭവപ്പെടും. ആറു മാസം കഴിയുമ്പോഴേക്കും ശരീരത്തിന് ഭാരം തോന്നുകയും എപ്പോഴും വയര് സ്തംഭിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ അനുഭവപ്പെടുകയും ചെയ്യും. നാലാം മാസം മുതല് ആറാം മാസം വരെയുള്ള മൂന്നുമാസക്കാലം പൊതുവെ ഗര്ഭിണികള്ക്ക് ക്ഷീണം കുറഞ്ഞ് ഉന്മേഷം അനുഭവപ്പെടുന്ന കാലഘട്ടമാണ്. ശാരീരികവ്യായാമം തുടങ്ങാന് ഏറ്റവും ഉത്തമമായ സമയമാണിത്. യോഗയേക്കാള് നല്ലതും സുരക്ഷിതവുമായ മറ്റേതു വ്യായാമമാണ് ഉള്ളത്?
പ്രസവത്തിനു മുമ്പു ചെയ്യുന്ന യോഗ അമ്മയുടെ പ്രതിരോധശക്തിയും ആത്മവിശ്വാസവും ശരീരത്തിലെ രക്തചംക്രമണവും വര്ദ്ധിപ്പിക്കും. അത് നിങ്ങളുടെ ശ്വാസോച്ഛ്വാസത്തേയും മെച്ചപ്പെടുത്തും. ആരോഗ്യമുള്ള ശരീരം ആരോഗ്യമുള്ള മനസ്സിനും ആരോഗ്യമുള്ള മനസ്സ് ആരോഗ്യമുള്ള ശരീരത്തിനും കാരണമാകും. ഗര്ഭാവസ്ഥയില് സ്ത്രീയുടെ ശരീരം വലിയ അളവിലുള്ള ഹോര്മോണല് വ്യതിയാനങ്ങള്ക്ക് വിധേയമാകുന്നു.
ചില സ്ത്രീകളില് തൈറോയ്ഡ് പ്രശ്നങ്ങള്, ഗര്ഭകാല പ്രമേഹം, രക്തസമ്മര്ദ്ദത്തില് വ്യക്തമായ ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകള് എന്നിവ പ്രത്യക്ഷപ്പെടാറുണ്ട്. ഇതെല്ലാം പ്രധാനമായും മാനസിക സമ്മര്ദ്ദം മൂലം ഉണ്ടാകുന്നതും യോഗ ചെയ്യുന്നതു വഴി ഒഴിവാക്കാവുന്നതുമാണ്.
'മന പ്രസന്ന ഉപായ യോഗ' .പ്രസന്നമായ മനസ്സിലേക്കുള്ള പാതയാണ് യോഗാസനം. ചിന്തകളുടെ വേഗതയെ ആസനങ്ങളും പ്രാണായാമവും ക്രിയകളും കൊണ്ട് നിയന്ത്രിച്ചാല് ഉത്ക്കണ്ഠ താനേ കുറയും. മാനസിക സമ്മര്ദ്ദത്തെ ശുഭചിന്തകള് കൊണ്ട് മറികടക്കാന് കഴിയുന്ന സ്ത്രീ ആത്മവിശ്വാസമുള്ളവളും ഊര്ജ്ജസ്വലയും ആയിരിക്കും.
ഗര്ഭിണികള്ക്ക് ഉപകാരപ്രദമാകുന്ന ചില ആസനങ്ങളും പ്രാണായമവും ഇവിടെ ചേര്ക്കുന്നു:
(കുറിപ്പ്: ഗര്ഭാവസ്ഥയില് യോഗ ചെയ്യാന് ആഗ്രഹിക്കുന്നവര് തങ്ങളുടെ ഡോകറ്ററോടു സംസാരിച്ചതിനു ശേഷം വേണം തീരുമാനം എടുക്കാന്. തങ്ങളുടെ പരിമിതികള്ക്കുള്ളില് നിന്നുകൊണ്ടുള്ള ആസനങ്ങള്, പരിശീലനം സിദ്ധിച്ച യോഗാവിദഗ്ദ്ധന്റെ മേല്നോട്ടത്തില് മാത്രമേ ചെയ്യാന് പാടുള്ളു. )
ബദകോണാസനം അഥവാ ബട്ടര്ഫ്ളൈ പോസ്: ഈ ആസനം ഗര്ഭകാലം മുഴുവനും- ഒമ്പതു മാസവും- ചെയ്യാവുന്നതാണ്.
പരിശീലനരീതി:
- തറയില് ലംബമായി നിവര്ന്ന് ഇരിക്കുക.
- മുട്ടുമടക്കി, കാല്പ്പത്തികള് ചേര്ത്തുവയ്ക്കുവാന് ശ്രമിക്കുക.
- കാല്പ്പത്തികള് അന്യോന്യം ചേര്ത്ത് തറയില് അമര്ത്തി വച്ചുകൊണ്ട് , ചിത്രശലഭം ചിറകടിക്കുുന്നതു പോലെ തുടകള് തുടര്ച്ചയായി അന്യോന്യം അകത്തുകയും അടുപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുക. നിങ്ങളുടെ ശ്വാസോച്ഛ്വാസത്തില് ശ്രദ്ധിച്ചുകൊണ്ടു വേണം ഇതു ചെയ്യുവാന്.
ഉപവിഷ്ടകോണാസനം
ഈ യോഗാസനം താഴെ പറയുന്ന രീതിയില് ഗര്ഭകാലത്ത് ആദ്യത്തെ ആറുമാസം പരിശീലിക്കാവുന്നതാണ്. അവസാനത്തെ മൂന്നു മാസം ചുമരിലോ മറ്റോ പുറം ചാരി ഇരുന്നു കൊണ്ടുവേണം ഇതു ചെയ്യാന്.
പരിശീലനരീതി:
- കാലുകള് പരമാവധി നീട്ടി വച്ച് തറയില് ലംബമായി ഇരുന്നുകൊണ്ട്, കാലുകള് പരമാവധി അകത്തുക.
- സാവധാനം രണ്ടു കൈകളും അതതു ഭാഗത്തെ തുടകളില് അമര്ത്തി വെച്ചുകൊണ്ട് ശരീരത്തിന് താങ്ങുകൊടുക്കുക.
- ഇടതു കൈ ഉയര്ത്തിക്കൊണ്ട് ശരീരത്തിന്റെ വലതുഭാഗത്തേയ്ക്ക് വലതുകാല് അല്പം അകത്തി വയ്ക്കുക.
- വലതു കൈ ഉയര്ത്തിക്കൊണ്ട് ശരീരത്തിന്റെ ഇടതുഭാഗത്തേക്ക് ഇടതുകാല് അല്പം അകത്തി വയ്ക്കുക.
- ഇത്രയും ചെയ്തുകഴിയുമ്പോള് ഒരു ചക്രം പൂര്ത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞു. നിത്യം ഇങ്ങനെ അഞ്ചു ചക്രങ്ങള് പൂര്ത്തിയാക്കാവുന്നതാണ്.
മാര്ജ്ജാര ശ്വാസം അഥവാ വ്യാഘ്രശ്വാസം
ഈ യോഗാസനം ഗര്ഭകാലം മുഴുവനും പരിശീലിക്കാവുന്നതാണ്.
പരിശീലനരീതി:
- നാല്ക്കാലികളായ മൃഗങ്ങളെ അനുകരിച്ച മുട്ടുകുത്തി നാലുകാലില് നില്ക്കുക. ഈ അവസ്ഥയില് കൈകള്, തുടകള്, ഉപ്പൂറ്റി എന്നിവ തറയില് നിന്ന് ലംബമായിട്ട് ആയിരിക്കും സ്ഥിതിചെയ്യുക.
- ശ്വാസം പുറത്തുവിട്ടുകൊണ്ട്, കഴുത്ത് താഴ്ത്തുകയും നട്ടെല്ലു വളയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക.
- ശ്വാസം ഉള്ളിലേക്ക് എടുത്തുകൊണ്ട്, കഴുത്തു പൊക്കി മുറിയുടെ മേല്ത്തട്ടു നോക്കുക.
- ശ്വാസം സാധാരണഗതിയിലാക്കുക.
- ഇത്രയും ചെയ്തുകഴിയുമ്പോള് ആ ആസനത്തിന്റെ ഒരു ചക്രം പൂര്ത്തിയാകും. നിത്യവും അഞ്ചു മുതല് ഏഴു പ്രാവശ്യം വരെ ഇത് ആവര്ത്തിക്കാം.
നിങ്ങളുടെ കുഞ്ഞ് ജനിച്ചതിനു ശേഷം:
ഒമ്പതു മാസത്തെ പ്രതീക്ഷാനിര്ഭരമായ കാത്തിരിപ്പിനു ശേഷം ലഭിച്ച കുഞ്ഞുമായി നിങ്ങള് മടങ്ങി വീട്ടിലെത്തുകയാണ്. നിങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ആകപ്പാടെ ലോകം കീഴ്മേല് മറിഞ്ഞ അവസ്ഥയായിരിക്കും. ഗര്ഭധാരണം, പ്രസവം, നവജാതശിശുപരിചരണം തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് നിങ്ങള് പലവിധത്തിലും ഒരുപാടു കാര്യങ്ങള് മനസ്സിലാക്കിയിട്ടുണ്ടാകും. എന്നാല് പ്രായോഗിക തലത്തില് വരുമ്പോള് കാര്യങ്ങള് പലപ്പോഴും വ്യത്യസ്തമായിരിക്കും. പ്രത്യേകിച്ച് കുട്ടിയെ ആരുടെയും സഹായമില്ലാതെ നിങ്ങള് തന്നെ പരിചരിക്കേണ്ട അവസ്ഥയുണ്ടെങ്കില്. ഈ സമയത്ത് കിട്ടാവുന്ന എല്ലാ സഹായങ്ങളും സൗകര്യങ്ങളും അമ്മയ്ക്ക് കിട്ടിയിരിക്കണം. പിന്നീടു വരുന്ന ഏതാനും ആഴ്ചകള് ആ സ്ത്രീയുടെ ജീവിതം കുട്ടിയെ ചുറ്റിപ്പറ്റി മാത്രമായിരിക്കും. അവള് ശാരീരികമായും മാനസികമായും തളര്ന്ന അവസ്ഥയായിരിക്കും. കുഞ്ഞിന് പുതിയ പരിസരവുമായി പെട്ടെന്ന് പൊരുത്തപ്പെടാന് കഴിഞ്ഞാല് അമ്മയുടെ ബുദ്ധിമുട്ട് അല്പം കുറയും. ഇല്ലെങ്കില് അമ്മയ്ക്ക് വലിയ കഷ്ടപ്പാടു തന്നെയായിരിക്കും. പത്തില് ഒരു സ്ത്രീയെ വീതം പ്രസവാനന്തര വിഷാദാവസ്ഥ ബാധിക്കുമെന്ന് പഠനങ്ങള് കാണിക്കുന്നു. പ്രസവം കഴിഞ്ഞ് ആദ്യത്തെ ആഴ്ചയ്ക്കും പിന്നീടുള്ള ആറുമാസത്തിനും ഇടയില് എപ്പോള് വേണമെങ്കിലും ഈ അവസ്ഥ ഉണ്ടാകാം. മിക്കവാറും ഇത് തിരിച്ചറിയപ്പെടാതെ പോകും എന്നതാണ് വസ്തുത. നമ്മുടെ സാമൂഹിക സാഹചര്യത്തില് സ്ത്രീകള്ക്ക് ഈ പ്രശ്നം പുറത്തുപറയാന് ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാകും. സ്വന്തം കുട്ടിയെ പരിചരിക്കാന് വയ്യ എന്ന് ഒരമ്മ പറയുന്നത് സമൂഹം എങ്ങനെയാണ് എടുക്കുക എന്ന ഭയമായിരിക്കും സ്ത്രീയ്ക്ക് ഉണ്ടാകുക. ഈ ഭയം മൂലം അവള് തന്റെ വിഷമങ്ങള് വെളിപ്പെടുത്തില്ല. അതുകൊണ്ടു തന്നെ കൃത്യസമയത്ത് അവള്ക്ക് പലപ്പോഴും സഹായം ലഭിക്കാറില്ല. യഥാസമയം ആവശ്യമായ സഹായമോ സഹകരണമോ ലഭിക്കാത്തതു മൂലം ചിലപ്പോള് അവള്ക്ക് കുഞ്ഞിനോടു തന്നെ അകല്ച്ച തോന്നിത്തുടങ്ങും. അതിനെ എടുക്കാനോ മുലയൂട്ടാനോ ലാളിക്കാനോ അവള്ക്ക് ആഗ്രഹമില്ലാതെയാകും. കുഞ്ഞിനെ ഉപദ്രവിക്കുകയോ കൊല്ലുക തന്നെയോ ചെയ്യാന് ചില അമ്മമാര്ക്ക് തോന്നുന്ന അവസരങ്ങളും ഉണ്ട്. ചിലപ്പോള് പ്രത്യേകിച്ച് ഒരു കാരണവുമില്ലാതെ കരയാനോ, തൊണ്ട കീറി അലറാനോ അവള്ക്ക് തോന്നിയേക്കാം. പ്രസവത്തിനു മുമ്പ് യോഗ ചെയ്യുന്നത് ശാന്തതയോടെ ഈ അവസ്ഥകള് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിന് സ്ത്രീകളെ സജ്ജമാക്കും. നിങ്ങള് ഒരു നവജാത ശിശുവിന്റെ അമ്മയാണെങ്കില്, പ്രസവം കഴിഞ്ഞ് ആറോ എട്ടോ ആഴ്ചകള്ക്കു ശേഷം യോഗ പരിശീലിച്ചു തുടങ്ങാം. അത് മനസ്സിനെ ശാന്തമായി വെയ്ക്കാനും നിങ്ങളുടെ ആത്മവിശ്വാസം വര്ദ്ധിക്കുന്ന വിധത്തില് ശരീരത്തെ പഴയ ആകൃതിയിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാനും സഹായിക്കും. ചില യോഗാസനങ്ങള് ഗര്ഭപാത്രം ചുരുങ്ങുന്നതിനും പ്രസവത്തോട് അനുബന്ധിച്ച് ശരീരത്തില് ഉണ്ടായ കൊഴുപ്പ് ഒതുങ്ങുന്നതിനും സഹായിക്കും. യോഗ ശരീരത്തിലെ മെറ്റാബോളിസം അഥവാ ചയാപചയം വര്ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും ഹോര്മോണിന്റെ സന്തുലിതാവസ്ഥ നിലനിര്ത്താനും സഹായിക്കും.
മിക്കവാറും സന്ദര്ഭങ്ങളില് ഡോക്റ്റര്മാര് ഗര്ഭിണികളുടെ ശാരീരികപ്രശ്നങ്ങള് മാത്രമേ ശ്രദ്ധിക്കാറുള്ളു. അവളുടെ മാനസികാവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് അവര് ചിന്തിക്കാറില്ല. പ്രസവത്തിനു മുമ്പോ, കുറഞ്ഞപക്ഷം പ്രസവത്തിനു ശേഷമോ, സഹായം വേണമെന്നു തോന്നിയാല് സ്ത്രീകള് അതുനല്കാന് കഴിവും യോഗ്യതയുമുള്ള വ്യക്തിയെ സമീപിക്കേണ്ടതുണ്ട്. അസാധാരണമായ ചിന്തകള് മനസ്സില് ഉയരുക, പെരുമാറ്റത്തില് അസാധാരണത്വം കാണുക തുടങ്ങിയ സന്ദര്ഭങ്ങളില് സ്ത്രീകള് തന്റെ ഡോക്റ്ററോടു സംസാരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഡോക്റ്റര്ക്ക് അവരെ കൗണ്സലറിന്റെ സമീപത്തേക്കോ പരിശീലനം സിദ്ധിച്ച യോഗ ടീച്ചറിന്റെ അടുത്തേക്കോ അയയ്ക്കാനാകും. ഇത് അമ്മയ്ക്കും കുഞ്ഞിനും ഉപകാരപ്രദമാകും. യോഗ പരിശീലനം ആരംഭിക്കാന് പറ്റിയ സമയം ഒന്നും ആലോചിച്ചു വിഷമിക്കുകയോ അതിനായി കാത്തു നില്ക്കുകയോ വേണ്ട. ഇക്കാര്യത്തിന് ഏതു സമയവും ഉത്തമം തന്നെ. എന്നാല് ഗര്ഭിണി ആയിരിക്കുമ്പോള് യോഗ പരിശീലനം ആരംഭിക്കുന്നതിനു മുമ്പ് ഡോക്റ്ററെ കണ്ട് അഭിപ്രായം ആരായേണ്ടതാണ്. പരിശീലനം സിദ്ധിച്ച യോഗ തെറപ്പിസ്റ്റിന്റെ മേല്നോട്ടത്തില് മാത്രമേ ഇത് ചെയ്യാനും പാടുള്ളു. അതുപോലെ തന്നെ നിങ്ങളുടെ പരിമിതികള്ക്കും കഴിവും അനുസരിച്ചുള്ള ആസനങ്ങള് മാത്രം ചെയ്യുക.
ബാംഗ്ളൂര് ആസ്ഥാനമായ ബിംബയോഗയുടെ സ്ഥാപകയാണ് നയന കന്തരാജ്. ഈ സ്ഥാപനത്തില് ഗര്ഭകാല യോഗാസനങ്ങള് പരിശീലിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്. കഴിഞ്ഞ പത്തുവര്ഷമായി യോഗ പരിശീലകയായി പ്രവര്ത്തിക്കുകയാണ് നയന കന്തരാജ്.